“Bölge Planları Diğer Kurumlar İçin de Bağlayıcı Olmalı”

Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü Bölgesel Gelişme Dairesi Başkanı Serkan Valandova geçtiğimiz haftasonu Dicle Kalkınma Ajansı uzmanlarıyla bir araya gelerek Ajans modeli hakkında değerlendirmelerde bulundu. Ajans uzmanlarının görüşlerini alarak sorularını cevaplayan Valondova, ajanslar konusunda DPT’nin bakış açısını da ortaya koyan önemli değerlendirmelerde bulundu. 

Karşılıklı soru-cevap şeklinde geçen toplantı; ‘Ajanslar ve DPT’, ‘Planlama ve Ajanslar’ ile ‘Ajanslar ve Hibe Yönetimi’ ana başlıklarında şekillendi.

Kalkınma ajanslarını ve paydaşlarını yakından yakından ilgilendiren bu değerlendirmeleri notlar şeklinde kamuoyunun istifadesine sunuyoruz.

"Ajansları kurduk. Bu kuruluş hem DPT içerisinde hem de inisiyatif sahibi diğer taraflarca kabul edildi, benimsendi. Herşeyden önce ajansların doldurması gereken bir boşluk vardı, bu boşluk bir bölgesel inisiyatife olan ihtiyaçtı. Ajanslar bundan sonra bölgesel inisiyatifi temsil etme ve ortaya koyma noktasında sahalarına giren her konuda daha önce söylenmemiş şeyleri söylemesi gerekiyor. Ajanslar için bundan sonraki temel performans göstergemiz; yapacakları bölge planlarının bölgedeki kurumları ne kadar bağladığı. Ajansların yapacağı planlar bağlayıcı olmalı, planın oluşturulma yöntemindeki katılımcılıkla bu bağlayıcılık sağlanmalı. "  

'Ajansların Hazırladığı Raporlar, DPT İçin Resmi Veri Niteliğindedir'

          Valandova Kalkınma Ajansları Hakkında şu değerlendirmelerde bulundu:

-      Ajanslar bizimle koordinasyon içerisinde karşılıklı bağlayıcılığı olan planlar hazırlayacaktır.  

-        Ajansların hazırladığı raporlar, sunduğu veriler DPT için resmi veri niteliğindedir.

-        Ajans, planlama konusunda bölgedeki temel paydaşımız.

-        Ajanslar faaliyet gösterdiği ve bilgi ürettiği alanlarda DPT için yönlendirici veriler ortaya koyacaktır.

-        Bundan sonra hazırlanacak ulusal planlarda ajansların ve hazırladıkları planların önemli rolü ve katkısı olacaktır. 

-        Ajansların kuruluşunda oluşturulan mevzuaat ajansların deneyimleri ve yönlendirmeleri ile revize edilecektir. Bu konuda genel yarar ve gereksinim gözetilmeli; acele edilmemelidir.

-        Ajanslar DPT’nin taşra teşkilatı değildir. DPT ve Ajanslar arasında idari bir ilişki sözkonusu değildir. Ajanslar teknik olarak DPT ile koordine çalışan özerk kuruluşlardır.

 

‘Ajanslar Bölgeye Özgü İnterdisipliner Planlar Üretmeli’

             Planlama ile ilgili yöntem sorununa ve muhtemel sıkıntıları da değinen Valandova, bu konuda şunları ifade etti:

-        Planlama konusunda ajanslarla geniş çaplı bir işbirliği ve alışveriş öngörüyoruz. Ajanslardan çok farklı öneriler ve yenilikçi plan uygulamaları bekliyoruz.

-        Planlama konusunda en zayıf noktamız ‘analiz’. Planlamadan ne önce ne de sonra etki analizi yapılıyor.

-        Veri önemli bir sorun. Ajanslar TÜİK verileri dışında, çok çeşitli veri kaynaklarına ulaşıp onlara birleştirip analiz edebilmeli.

-        Ajanslar veri üretmeye çalışmamalı. Bu veri konusunda yapılacak en son iş. Bu konuda aracılar kullanmalı, hizmet alınmalı.

-        Ajansların kuruluş kanununda bulunan bilgi toplama maddesi sadece bir dayanak. Ama bilgi toplama Ajans’ın saygın ve diplomatik bir ilişki çerçevesinde yürüteceği bir süreç. Bu süreç kanun maddesi ile değil etkili iletişim ile sağlanabilir.

-        Veri toplama işini bir anda Düzey 2’ye çektik. Bazı veri setleri Düzey 2’de, bazı veri setleri ise il bazında anlamlı olabiliyor. Bu anlamlılığın test edilerek verinin doğru yorumlanması gerekiyor.

-        Ajansların da veri analizi ve istatistiki uygulamalar konusunda kendilerine bir yol çizmesi lazım. Ajanslar da (TÜİK gibi) istatistik programı kullanmalı.

-        Veri konusunda ajanslardan gelen besleme ve görüşlerle bir veri projesi tasarlayarak hayata geçirebiliriz.

-        Planlama uzmanlığı, bildiği bir konuyu diğer alanlarla birleştirebilmektir. İyi bir planlama uzmanı olmak için iktisadi idari bilimler mezunlarının politik ekonomiye yönelmelerini gerekiyor.

-        Ajans uzmanlığının hibe yönetimi gibi süreç yönetiminden çok plan hazırlama ve program tasarımı gibi dizayn yönünde olması gerekiyor. DPT olarak bu konuda süreç yönetimi yükünü ajanslardan almalıyız.

 

'Ajans Hibeleri ile Diğer Kurumların Hibeleri İle Birbini Tamamlamalı'

Valandova Ajanslar ve hibe yönetimi konusunda da şunları ifade etti:

-        Hibeleri ileride azaltmak istiyoruz. Hibe bir araç. Bölgeyi ve girişimciyi tanıma ve kurumsallaşma bakımından etkin bir araç. Ama ajansların daha çok bölge içinde bağlayıcı analiz ve stratejiler üretmesini öngörüyoruz. Merkezden veya istatistiklerde görünmeyen özel bilgilerle yeni analizler yapılması gerekiyor.

-        Ajansların hibeleri bölgesel kalkınma ekseninde verilen hibelerdir. Diğer bazı hibe ve kredilerle çakıştığı düşünülebilir. Ama bu mekanizmalar zaman içerisinde stratejiler ve yöntemler bakımından birbirini tamamlayıcı bir mahiyet kazanacaktır.  

-       KOSGEB, TÜBİTAK, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile Hazine Müsteşarlığı gibi kurumların verdiği destekler kurum ve işletmelerin yapısal sorunlarını yönelik programlar uygular. Ajans ise -belki de aynı yararlanıcılara- bölgesel kalkınmayı katkı sağlamak önceliğine göre destek verirler. Bu desteklerdeki performans göstergeleri ve öncelikler farklıdır.

-        Ajanslar hibe önceliklerini nitelikli analizlere dayandırmalı. Popüler konulara analitik ve eleştirel yaklaşmalı. Örneğin sağlık turizmi konusunda birçok proje var ama çoğu temelsiz.

Haber: Mihriban DEMİR & Ömer Faruk MERGEN