Şırnak, 1990 yılında Siirt ilinin ilçesi iken 3647 sayılı Kanunla il statüsüne kavuşmuş ve Türkiye’nin 73’üncü ili olmuştur. Şırnak ili 37°31 kuzey enlemi ve 42°28 doğu boylamı üzerinde yer almaktadır. Şırnak merkez ilçenin yüzölçümü 1.701 m² il genelinin yüzölçümü ise  7.078 m² dir. Yüzölçümü itibariyle Türkiye’nin yaklaşık %0,9 unu TRC3 Bölgesinin ise %27,4 ünü oluşturmaktadır. İle bağlı 6 ilçe, 7 belde ve 240 köy bulunmaktadır (T.C. Şırnak Valiliği, 2021). İl merkezi, Namaz Dağı eteklerine kurulmuş olup rakımı 1.350 metredir. İlin Cizre, İdil ve Silopi ilçeleri düz ve ova bir coğrafyaya sahipken Şırnak merkez, Beytüşşebap, Uludere ve Güçlükonak ilçeleri dağlık kesimde kurulmuştur.

Şırnak batıda Mardin ili, kuzeyde Siirt ili, kuzeydoğuda Hakkari iliyle komşu olup, güneyde ise Irak ve Suriye devletleri ile sınırdır. Şırnak’ın komşu illere uzaklığı Mardin’e 194 km, Siirt’e 98 km ve Hakkari’ye 197 km’dir. Şırnak merkez, Mersin’e 780 km, İzmir’e 1.623 km, İstanbul’a 1.582 km ve Ankara’ya 1.143 km mesafededir (Karayolları Genel Müdürlüğü, 2021).

İlin batı ve güneyindeki düzlükler Cudi Dağı ile sınırlanmakta olup kuzey ve doğu kesimlerinde derin platolarla engebeli dağ sıraları uzanmaktadır. Dağ kütlesinin en yüksek rakıma sahip zirvesi 3.358 metre olup ilin doğusunda yer alan Altın Dağları üzerindedir. İl sınırları içerisinde geçen en büyük nehir Dicle’dir. Kuzeybatı ve güneydoğu yönünde akan nehir Cizre ilçesinin içinden geçerek Türkiye-Suriye sınırı boyunca ilerledikten sonra Suriye toprakları içerisinden akar. Diğer akarsular Çağlayan, Kızılsu ve Hezil çayları olup bunlar da Dicle nehrine katılırlar (Şırnak İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, 2021).