Küreselleşme sürecinde, bölgelerin artık sadece ülkelerin değil uluslararası sistemin bir parçası oldukları görülmekte ve bu sistemde giderek zorlaşan rekabet koşullarında yerel birikim ve kapasitelerini değerlendirebilmelerinin önemi giderek artmaktadır. Bölgelerin sahip oldukları bu birikim ve potansiyel, bölgesel kalkınma için itici güç olmakta ve dünya ülkelerinde en büyük sorunlardan biri olan bölgesel eşitsizliklerin azaltılmasında hayati rolü oynamaktadır.

 Bölgesel kalkınma ve rekabet edebilirlik konularının, sürdürülebilirlik ve katılımcılık gibi yeni kavramlarla yoğrularak öneminin artıyor olması, bu konuda daha fazla araştırma ve istatistikî çalışmanın yapılmasını da mecburi kılmaktadır. Bu bağlamda, Devlet Planlama Teşkilatı’nın yayınladığı “İllerin ve Bölgelerin Sosyoekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (2003)” ve “İlçelerin Sosyoekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (2004)”  çalışmalarının yanı sıra EDAM’ın “Türkiye İçin Bir Rekabet Endeksi (2009)” ve URAK’ın “İllerarası Rekabetçilik Endeksi (2008-2009)” rekabetçilik çalışmaları da bölgesel gelişmişlik farkları konusunda önemli sonuçlar ortaya koymuştur. Bütün Düzey II bölgelerini içeren ve karşılaştırma açısından kolaylık sağlayan bu çalışmalar, bölgeleri belli sosyoekonomik gelişmişlik kriterlerine göre değerlendirmekte, dolayısıyla bölgelerin mevcut durumları, potansiyelleri ve rekabet güçlerinin ortaya konabilmesi için bölgelere has göstergelerin yer aldığı daha detaylı çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır.

 Bu kapsamda hazırlanan çalışma, Dokuzuncu Ulusal Kalkınma Planı’nda yer verilen beş gelişme ekseninden “Bölgesel Gelişmenin Sağlanması” ve “Rekabet Gücünün Artırılması” eksenleri gözetilerek, yukarıda zikredilen araştırmalarda kullanılan gelişmişlik göstergelerinin yanı sıra TRC3 Bölgesi’ne özgü değişkenler kullanılarak il ve Dicle (TRC3) Bölgesi ilçeleri düzeyinde yapılmış bir rekabet analizidir. İllerin analizinde sosyal ve ekonomik gelişmişlik ile turizm gelişmişliği incelenirken Dicle Bölgesi ilçelerinin analizinde sosyal ve ekonomik gelişmişliğin yanında Bölge için önemli bir potansiyel olan tarımsal gelişmişlik de incelenmiştir. Bahsi geçen alanlarda seçilen değişkenler temel alınarak, illerin  ve Dicle Bölgesi ilçelerinin gelişmişlik endeks değerleri belirlenmiş ve bu değerlere ilişkin sıralamalar oluşturulmuştur. Çalışmada gelişmişlik endeks değerlerinin oluşturulması için çok değişkenli istatistiksel bir teknik olan temel bileşenler analizi (principal components analysis) kullanılmıştır.

Raporun tam metnine ulaşmak için lütfen tıklayınız